Een leidinggevende loopt langs je bureau en legt een stapel papierwerk neer met de mededeling: ‘Dit kan je voor morgenmiddag nog wel even doen, toch?’ Je zit echter al hartstikke vol en de vraag overvalt je. Dit is een voorbeeld van dominant gedrag.

Dominant gedrag overschrijdt jouw persoonlijke grens. Het triggert iets bij je waardoor je je ongemakkelijk of zelfs gekleineerd voelt. Door de overredende houding van de ander lukt het je niet om je grens aan te geven. Met deze vier stappen ga je van grensoverschrijdend gedrag naar een goede werkrelatie.

1. Neem een break

Grenzen aangeven lukt niet meteen. Als je bevriest, is het beter om het contact even te verbreken. Zeg bijvoorbeeld: “Ik ga er even over nadenken/naar mijn agenda kijken, dan kom ik er later op terug.” of “Kunnen we hier een meeting voor inplannen?” Je wijst nog niets af, maar het geeft je tijd om na te denken. Bedenk waar je ‘ja’ op zou zeggen en in hoeverre je zou toegeven aan iets wat je eigenlijk niet wil. Leg vervolgens uit dat je niet alle werkzaamheden voor dezelfde tijd kunt afhebben. Wat heeft prioriteit en wat niet?

2. Geef je grenzen aan

Je mag een dominant persoon altijd aanspreken op zijn of haar gedrag. De vier G’s zijn een goede manier om dit gesprek in te gaan.

Gedrag – benoem het gedrag dat iemand vertoont: “Ik merk dat je jouw stem verheft.”
Gevoel – geef aan wat voor gevoel dat gedrag bij jou oproept: “Dat vind ik vervelend.”
Gevolg – geef aan wat het resultaat is van het gedrag: “Zo kan ik niet luisteren.”
Gewenst gedrag – benoem wat wel werkt voor jou: “Ik wil graag dat je rustiger praat.”

Door deze assertieve en eerlijke houding heb je op de lange termijn meer kans op een goede werkrelatie. Als je niet op tijd ingrijpt, bestaat de kans dat je zelf dominant wordt om dit gedrag te overstemmen of juist onderdanig wordt door dit gedrag te accepteren.

3. Ga het gesprek aan

Vaak schuilt er een emotie achter dominant gedrag. De persoon in kwestie heeft iets meegemaakt waar hij of zij van baalt en zet nu (bewust of onbewust) dominant gedrag in om iets voor elkaar te krijgen.

Als je je grenzen aangeeft en de ander hiernaar luistert, kun je dit benoemen. Hiermee kom je in de emotionele fase. Vraag waar iemand mee zit of van baalt. Tijdens het gesprek kun je de Luisteren, Samenvatten en Doorvragen-techniek toepassen: Maak oogcontact, knik en zeg “Ja, ik begrijp dat het vervelend is.” Vat daarna kort samen wat de ander zegt: “Dus als ik het goed begrijp…” Stel daarna vragen aan de persoon. Wanneer je interesse toont in de ander ontstaat er meer wederzijds begrip naar elkaar en kun je uiteindelijk gezamenlijk tot een oplossing komen.

4. Zorg voor een duurzame oplossing

Als het grensoverschrijdend gedrag aanhoudt, kun je feedback blijven geven door middel van de vier G’s (zie tip 2). Vraag iemand of je hem of haar erop mag wijzen als het vaker gebeurt. Doseer de feedback wel.

Om dit goed te laten werken, zijn een aantal dingen nodig. Ten eerste een gevoel van veiligheid tussen jou en de ander. Ook is zelfinzicht bij die ander van belang: iemand moet inzien dat zijn of haar gedrag niet altijd even prettig of handig is. Bovendien moet je krediet opgebouwd hebben bij je collega of leidinggevende. Geef dit de tijd. Wees open met elkaar, kom je afspraken na en toon af en toe persoonlijke interesse. Zo werk je prettig samen en bouw je een sterke zakelijke relatie op.

Vind je het spannend om de feedback te geven, zorg er dan altijd voor dat je bent voorbereid op het gesprek. Hoe meer daadkracht jij toont met duidelijke communicatie, hoe meer de ander jou ook op waarde zal schatten en zijn/haar communicatiegedrag zal aanpassen.